مقاومت سایشی سنگ چیست؟
مقاومت سایشی سنگ به مقاومت آن در برابر سایش و خراش گفته می شود. این مقاومت سنگ به وضعیت بافتی و سختی کانی های تشکیل دهنده بستگی دارد. مقاومت سایشی وقتی مهم است که سنگ در معرض سایش قرار گیرد. راه پله، سنگفرش پیاده روها و کف ساختمان ها از جمله موقعیت هایی هستند که سایش مداوم در آن ها اتفاق می افتد. علاوه بر این، در مناطق بیابانی که فرسایش ناشی از باد قابل توجه است یا در امتداد سواحل که وجود ماسه و باد می تواند عمل سایش را به وجود آورد، مقاومت سایشی سنگ باید در نظر گرفته شود. آزمایش مقاومت سایشی سنگ ها به روش های مختلف قابل انجام است.
مهم ترین عوامل موثر بر مقاومت سایشی سنگ عبارت هستند از :
- ترکیب کانی شناسی
- شکل بلور ها و اندازه آن ها
- جنس سیمان بین دانه ای
- سختی کانی های تشکیل دهنده
- خصوصیات فیزیکی سنگ از قبیل مقاومت، سختی و دوام
ترکیب کانی شناسی
مهم ترین ویژگی سنگ که بر مقاومت سایشی آن موثر است، ترکیب کانی شناسی سنگ است. بدیهی است که با افزایش میزان کانی هایی با سختی بیشتر در ترکیب کانی شناسی سنگ، مقاومت سایشی آن نیز افزایش پیدا می کند. وجود کانی هایی با درجه سختی بالا مانند کوارتز و همچنین فلدسپات های ارتوکلاز در ترکیب کانی شناسی سنگ ها می تواند مقاومت سایشی این سنگ ها را به شدت افزایش دهد. در مقابل، سنگ هایی که از کانی های با درجه سختی کمتر مانند مسکوویت و بیوتیت تشکیل شده اند، دارای مقاومت سایشی کمتری خواهند بود. در واقع سنگ هایی مانند گرانیت و هورنفلس با درصد کوارتز و فلدسپار بالا مقاومت سایشی بیشتری از سنگ هایی مانند شیل و شیست دارند.
کاربرد مقاومت سایشی
توجه به میزان مقاومت سایشی سنگ های ساختمانی در کاربردهای مختلف بسیار حائز اهمیت است. استفاده از سنگ های نامناسب در محل های پرتردد که تحت سایش زیادی هستند، در مدت زمان کوتاهی باعث سایش سطح سنگ شده و ظاهری نامطلوب از سنگ را ایجاد می کند. سنگ هایی چون لایم استون با کانی غالب کلسیت، به علت داشتن مقاومت سایشی بسیار کم، برای محیط های پرتردد مانند راه پله ی ساختمان های پر تردد مناسب نبوده و دچار سایش نامتقارن خواهد شد. نمونه ای از این اتفاق در شکل زیر نشان داده شده است که مربوط به ساختمانی پرتردد در محدوده ی بازار بزرگ تهران است. هر چند سنگ بکار رفته در این راه پله تراورتن است، اما حجم تردد زیاد باعث سایش نامتقارن آن شده است.
باید توجه داشت که سنگ های گروه تراورتن، مرمریت و چینی (ماربل) و هم چنین لایم استون همگی عمدتا از کانی کلسیت تشکیل شده اند. مقاومت سایشی سنگ های یاد شده تحت تاثیر بافت و تراکم سنگ می تواند دچار تغییراتی شود.
پیشنهاد می شود در موقعیت های همچون تصویر فوق که دارای تردد زیادی است، از سنگ های پایه سیلیس مانند گرانیت استفاده شود. این سنگ شامل کانی هایی چون کوارتز و فلدسپات است که دارای سختی زیادی هستند. علاوه بر این گرانیت با داشتن بافت در هم قفل شده و متراکم، مقاومت سایشی مورد نیاز در کاربری هایی که تحت سایش زیاد هستند را فراهم می کند.
هنگام خرید یا استفاده از یک سنگ خاص باید نسبت به عدد یا شاخص مقاومت سایشی آن توجه داشت. سنگ های مورد استفاده در راه پله یا کفپوش هایی که تحت تماس با کفش هستند باید مقاومت سایشی بالایی داشته باشند.
تهیه شده در واحد تولید محتوای شرکت روشان روز
نگارش: سعید نجاتی
