فرآیند تاثیرپذیری صنعت سنگ

فرآیند تاثیرپذیری صنعت سنگ

از هولناک ترین تحریمهای آمریکا علیه ایران

اکبر مختاری

مدرس دانشگاه و مدیر سنگبری فراسنگ شمس

اگر در هفت سال پیش کسی به اهمیت تحریمهای فراگیر شورای امنیت بر اقتصاد ایران سخن میگفت کمتر کسی پاسخی بر این تاثیر فزاینده اذعان میکرد.

حال اگر از یک سنگبر یا معدن دار سوال میشد احتمالا با توجه به وابستگی بیشینه صنعت سنگ ایران به داخل آنچنان وقعی به تاثیر تحریمها بر آینده صنعت سنگ ایران نمیداد لیکن امروز مروری بر هفت سال تحریمهای شورای امنیت و سپس تحریم های هولناک یکجانبه آمریکای ترامپ علیه اقتصاد ایران دیگر نمیتوان اثر آنها حتی بر صنعت سنگ ایران که بیشتر در حوزه مواداولیه متکی به داخلست راانکار کرد.

سوالی که در این مقال میتوان بعنوان سوال اصلی مطرح کرد اینست که تحریمهای شورای امنیت در پیشابرجام و تحریمهای آمریکای ترامپ در پساخروج چگونه میتواند بر صنعت سنگ ایران بخصوص در حوزه صادرات تاثیر گذارد؟

و در پی آن میتوان به سوالات فرعی چون دلایل کم توجهی به اثرات تحریمها بر صنعت سنگ ایران چه بوده است؟

یا آیا ادامه تحریمهای هولناک پساخروج آمریکا میتواند صنعت سنگ را فلج سازد؟ یا سوال دیگر اینکه آیا بزرگان صنعت سنگ برای عبور از اثرات این تحریمها راه حل دارند یا ارائه داده اند؟ اشاره کرد

در برابر میتوان بامفروض پنداشتن تاثیر منفی قطعی تحریمهای اقتصادی آمریکا علیه ایران فضا رابرای پاسخ بهتر به سوالات فوق گشود

برای پاسخ به سوال اصلی مطرح شده نگارنده میکوشد به روشن سازی پکیج تحریمهای اعمال شده بپردازد

در اواخر سال 1390 باراک اوباما با امضای تحریم بانک مرکزی عملا درهای ورود و خروج عملیات بانکی ایران با جهان را بست. و در پی آن با بسته شدن سوئیفت همانی که میتوان آن را فضای مساعد برای عملیات بین بانکی با همه کشورهای جهان دانست اساسا اقتصاد ایران را بسمت پرتگاه برد

 با شکل گیری برجام،عبور از تحریمها تا حدود زیادی میسر شد تحریمهایی که میتوان آنها را در بخش اقتصادی و با زیر مجموعه های مهم تحریم عملیات بانکی،تحریمهای نفتی،تحریمهای مربوط به کشتیرانی و همچنین تحریم خرید وفروش طلا  دانست

صنعت سنگ ایران بدلیل وابستگی اقتصاد ایران به صنعت ساختمان و توجه ویژه سرمایه گذاران داخلی به این بخش تاحدود زیادی خود را از وابستگی ویژه به صادرات دور ساخته بود.

با کاهش درامدهای نفتی از سال 91 به بعد و اجرای سیاست های کنترل تورمی از سوی دولت یازدهم و عدم همخوانی عرضه و تقاضا در بازار سنگ داخلی با توجه به رکود ساختمان و افزایش دو برابری کارخانجات سنگ از سال 84 به بعد،فضای ذهنی فعالان سنگ ایران  برای پر کردن خلا بوجود امده در امر فروش را هرچه بیشتر متوجه صادرات ساخت.

با شکل گیری توافق هسته ای نسیم های امید برای تحقق ایده های جدید در امر صادرات وزیدن گرفت لیکن این نسیمها در کمتر از دو سال تغییر وضعیت داد.

با بازگشت پذیری تحریمهای هولناک آمریکای ترامپ در دوران پسا خروج امیدهاهرچه بیشتر آسیب دیدو خواهد دید

مداقه در دو مورداصلی ازپکیج تحریمهای ایالات متحده وضعیت پیش روی صادرات راهرچه بیشتر نمایان میسازد

یکی از بخش های مهم تحریمهای اقتصادی علیه ایران مربوط به ممنوعیت فروش نفت ایران میشود.

با کاهش پلکانی فروش نفت ایران و با هدف محتمل اما غیرممکن تصفیر فروش نفت ایران منابع ارزی ایران بشدت کاهش می یابد.

کاهش درامدهای ارزی سبب کمبود عرضه ارز و افزایش تقاضا میشود و به تبع آن افزایش نرخ ارز را شاهد خواهیم بود که تاکنون نیزرخ داده است.

افزایش نرخ ارزهزینه تولید سنگ چه فراوری شده و چه خام را بالا میبرد و این افزایش از یکسو سبب سرمایه برشدن هرچه بیشتر تولید سنگ میشود و از طرفی دیگر سبب کاهش تولید میگردد

هر دواین موارد میتواند برخلاف انتظار افزایش “صادرات ارز ساز” برای کشور، عکس این مورد عمل کند .

بخش بسیار مهم دیگر تحریمها علیه ایران “تحریمهای بانکی ” می باشد.

با وجود تحریمهای بانکی صادرات ارزمحور بشدت پر ریسک میشود چرا که صادرکننده نمیتواند بسرعت و بصورت مستقیم پول کالای خویش را دریافت کند در چنین شرایطی بخش مهمی از صادرکنندگان، بطور منطقی بدلیل این موانع مشکل ساز در روند دریافت نهایی پول ترجیح میدهند که این امر مهم را انجام ندهند.

بخش مهم دیگر تاثیرگذار بر صادرات سنگ ایران در حوزه مربوط به تحریمهای کشتیرانی و هوایی مطرحست.

در شرایط تحریم کشتیرانی و هوایی بخصوص دربرخی کشورهای تاثیرگذار، در گام اول رسیدن از مبدا به مقصد زمانبر میشود و در گام دوم هزینه حمل و نقل بطرز بیسابقه ای افزایش می یابد.

افزایش هزینه حمل و نقل سبب دسترسی سخت و گران به کالا صادرکنندگان سنگ ایران میشود و در چنین شرایطی رقبای ایران دستشان در بازارهای هدف بازتر میشود.

و اگر بزرگان صنعت سنگ راه کارهای جدی با توجه به مقدورات و محذورات فعلی صنعت سنگ ایران ارائه ندهند عاقبت خوبی پیش روی صنعت سنگ ایران نخواهد بودو اگرچه این روزها بدلیل کاهش ارزش پول ملی ایران بخشی از سنگبریها از صادرات ریالی سنگ به کشورهای حوزه خلیج فارس خوشنودند لیکن این روند را میتوان مستمر ندانست چراکه متناسب با اهمیت قیمت فعالیت انجام میشود این درحالیست که اهمیت صادرات بر ارزاوری بیشتر و ارتقا بخشیدن هرچه بیشتر سنگ ایرانی می باشد.

در مجموع با توجه به گزاره های فوق میتوان بخوبی بیان کرد که تحریمهای اقتصادی ظالمانه موجود علیه ایران سبب کاهش صادرات ارزساز صنعت سنگ ایران خواهد شد.