آموزش تصویریِ اینکوترمز

آموزش تصویریِ اینکوترمز

آموزش تصویریِ اینکوترمز (International Commercial Terms)

یکی از مواردی که در بازرگانی خارجی بیشتر به آن پرداخته می شود، بحث اینکوترمز است. اینکوترمز مجموعه اصطلاحات بازرگانی است که وظایف و مسئولیت های خریدار و فروشنده را از نظر نوع تحویل کالا مشخص می کند.

اینکوترمز یکی از ابزارهای اصلی در تجارت بین الملل محسوب می شود. خریدار و فروشنده با توجه یه این اصطلاحات، با یکدیگر به توافق می رسند و وظایف و دامنه مسئولیت شان مشخص می شود.

اینکوترمز مجموعه ای از قواعد بین المللی است که تفسیری آسان ازقوانین بین المللی را درخصوص شرایط خریدخارجی ارائه می نماید.

هدف از اینکوترمز ارائه مجموعه‌ ای از مقررات بین المللی برای تفسیر متداولترین اصطلاحات مورد استفاده در تجارت خارجی است. و بدین ترتیب از چندگانگی تفسیر این اصطلاحات در کشورهای مختلف پرهیز می شود یا حداقل تا میزان ملاحضه ‌ای کاهش می‌یابد.

تاریخچه اینکوترمز

اصطلاحات اینکوترمز اولین بار توسط ICC در سال ۱۹۲۳ تدوین شد. تعداد این اصطلاحات در ابتدا ۶ مورد بود. از سال ۱۹۲۳ تا ۲۰۰۰ چندین ویرایش روی این اصطلاحات ایجاد و تعداد این اصطلاحات در سال ۲۰۰۰ به ۱۳ اصطلاح رسید. در سال 2010 آخرین ویرایش روی این اصطلاحات اعمال شد و تعداد آن ها از ۱۳ به ۱۱ کاهش یافت.

با این وجود هنوز دیده می شود که برخی از تجار و بازرگانان از تعدادی از اصطلاحات اینکوترمز ۲۰۰۰ استفاده می کنند.

چرا باید در مورد اینکوترمز بدانیم؟

اغلب، طرفین قرارداد از روشهای تجاری مختلف در کشور مقابل بی اطلاع هستند. این موضوع می‌تواند موجب سوء تفاهم، اختلاف و نهایتا طرح دعوی حقوقی و اتلاف وقت و پول ناشی از آنها شود. به منظور رفع چنین مشکلاتی اتاق بازرگانی بین المللی اولین بار در سال ۱۹۳۶ مجموعه‌ای از مقررات بین المللی را برای تفسیر اصطلاحات تجاری منتشر کرد که به «اینکوترمز ۱۹۳۶» موسوم شد. بعداً در سالهای ۱۹۵۳، ۱۹۶۷، ۱۹۷۶، ۱۹۸۰، ۱۹۹۰  در سال ۲۰۰۰ و 2010 به منظور انطباق با روشهای معمول و جاری در تجارت بین الملل، اصلاحات و اضافاتی در آن صورت گرفته است. تاکید می‌شود که قلمرو اینکوترمز به موضوعاتی که مربوط به حقوق و وظایف طرفین قرار داد فروش با توجه به تحویل کالای فروخته شده (به مفهوم «ملموس» آن و نه «ناملموس» مانند نرم افزار رایانه) محدود می‌گردد.

استفاده از اصطلاحات تجاری بین‌المللی از قبیل FOB یا CIF در قراردادهای فروش بین‌المللی بسیار رایج است. به نحوی که امروزه کمتر قرارداد خرید و فروشی پیدا می‌شود که فاقد ارجاع به این اصطلاحات باشد. اتاق بازرگانی بین‌الملل برای اولین بار عبارات و اصطلاحات مزبور را گردآوری و تحت عنوان «اصطلاحات تجاری بین‌‌المللی (اینکوترمز)» منتشر کرد. از آن به بعد مرتب این اصطلاحات تکمیل و به روز شده است. هرچند برخی پیش بینی می‌کردند که نیازی به اصلاح اینکوترمز ۲۰۰۰ نیست و احتمال انتشار نسخه جدید نمی‌رفت، اتاق بازرگانی بین‌المللی در اواسط سپتامبر ۲۰۱۰ نسخه جدید اینکوترمز را منتشر کرد.

اینکو ترمز یک کلمه مرکب است که از ترکیب سه کلمه انگلیسی (International Commercial Terms) به معنی اصطلاحات بین‌المللی بازرگانی تشکیل شده‌است اینکوترمز مجموعه ای از قواعد بین المللی است که تفسیری آسان ازقوانین بین المللی را درخصوص شرایط خریدخارجی ارائه می نماید.

اینکوترمز 2010

در اینکوترمز 2010 میلادی که از ابتدای سال 2011 میلادی اجرایی گردید، طبقه بندی انواع قیمت ها در دو گروه است:

گروه اول: شامل هفت قاعده که در تمامی روش های حمل قابل استفاده است و شامل قواعد : DDP- EXW- FCA- CPT- CIP-DAT-DAP می باشد.

گروه دوم: شامل چهار قاعده است که ویژه حمل دریایی است این قواعد FAS- FOB- CFR- CIF  نامگذاری شده اند. از دلایل این تجدید نظر اساسی، اهمیت حمل دریایی در تجارت بین  جهانی درسال های اخیر است.

از تعییرات اساسی دیگر اینکوترمز 2010، حذف چهار قاعده DAF – DEQ- DES- DDU است که دراینکوترمز 2000 وجود داشتند، دلیل این حذف، بروز اختلاف بین خریدار و فروشنده در باره تعریف  این قواعد بود.

در اینکوترمز 2010 دو قاعده هم اضافه شد، قواعد DAP که به معنای تحویل کالا در مکانی مقرر در مقصد است و DAT که به معنای تحویل کالا در پایانه مقرر شده در مقصد کالا است که می تواند جانشین چهار قاعده حذف شده شوند.

از نکات مهم اینکوترمز 2010، امکان استفاده از قواعد آن در تجارت داخلی در کشور است که البته قاعده EXW استفاده بیشتری خواهد داشت و سبب کاهش چشمگیر اختلافات و دعاوی تجاری بین خریداران و فروشندگان خواهد گردید. البته در صورت استفاده از این قواعد در تجارت داخلی توصیه می شود موارد و شرایط به صورت شفاف و مشخص معین و مکتوب شود.

برای هرچه آسان تر فهمیدن این اصطلاحات، آنها را درچهارگروه تقسیم بندی می کنیم:

چارت اینکوترمز 2000:

عنوان گروه قواعد	ردیف	عنوان اختصاری	عنوان قاعده به انگلیسی	عنوان قاعده به فارسی
گروه E	1	EXW	Ex – Work	تحویل کالا در محل فروشنده
گروه F	1	FCA	Free Carrier	تحویل کالا به حمل کننده در محل مقرر از سوی خریدار
گروه F	2	FAS	Free Alongside Ship	تحویل کالا در کنار کشتی
گروه  F	3	FOB	Free On Board	تحویل کالا روی عرشه کشتی
گروه C	1	CFR	Cost & Freight	قیمت کالا و کرایه تا مقصد
گروه C	2	CPT	Carriage Paid To	پرداخت کرایه حمل تا مقصد
گروه C	3	CIF	Cost & Insurance & Freight	قیمت کالا و بیمه وکرایه حمل تا مقصد
گروه C	4	CIP	Carriage & Insurance Paid To	پرداخت کرایه حمل و بیمه تا مقصد
گروه D	1	DAF	Delivered At Frontier	تحویل کالا در مرز کشور خریدار
گروه D	2	DEQ	Delivered  Ex Quay	تحویل کالا روی اسکله بندر مقصد
گروه D	3	DES	Delivered Ex Ship	تحویل کالا روی عرضه کشتی در بندر مقصد
گروه D	4	DDU	Delivered Duty Unpaid	تحویل کالا درمحل مقرر مقصد بدون پراخت مطالبات گمرکی
گروه D	5	DDP	Delivered Duty Paid	تحویل کالا بعد از ترخیص وارداتی با پرداخت مطالبات گمرکی

• گروه E مخفف اصطلاح Ex Works – تحویل کالا در نقطه عزیمت در مبدأ:

تعریف: تحویل کالا در نقطه عزیمت در مبدأ (محل کار). در این روش:

•  فروشنده، کالا را در محل تولید و یا انبار کالا  در کشور مبداء، به خریدار تحویل می‌دهد  
• سایر هزینه‌ها، اعم از بارگیری، حمل‌ونقل، بیمه، و ریسک خسارت به کالا پس از تحویل به عهده خریدار است.
• گروه F – تحویل کالا به خریدار بدون پرداخت کرایه حمل در مبدأ:

این گروه شامل اصطلاحاتی است که به موجب آن فروشنده، کالا را در محلی که خریدار تعیین کرده تحویل وی می‌دهد. مهم‌ترین روش‌های موجود در این گروه عبارت‌اند از:

• FCA: مخفف اصطلاح Alongside Free Carrier

تحویل کالا به حمل کننده در مبدأ (تحویل کالا در پایانه شرکت حمل و نقل جاده ای، ریل و هواپیما). با توجه به اینکه در این قاعده مقصد کالا کشور خریدار است، ریسک بارگیری در مبداء، عقد قرارداد و هزینه حمل و بیمه با خریدار است.

• FAS: مخفف اصطلاح Free Alongside Ship

تحویل کالا در کنار کشتی در مبدأ. در این قاعده محل خاتمه ریسک فروشنده کنار کشتی در بندر مبداء است. ریسک بارگیری، عقد قرارداد و هزینه حمل و بیمه و بازرسی نیز به عهده خریدار است.

• FOB: مخفف اصطلاح Free On Board

تحویل کالا روی عرشه کشتی در بندر مبدأ. در این قاعده، فروشنده وقتی کالا را از روی نرده کشتی عبور داد ریسک خود را خاتمه داده‌است. عقد قرارداد و هزینه حمل و بیمه و بازرسی نیز به عهده خریدار است.

• گروه C – تحویل کالا در مبدأ به خریدار با پرداخت کرایه حمل:

این گروه شامل اصطلاحاتی است که به موجب آن فروشنده باید مخارج کرایه را تا مقصد پرداخت نماید، ولی خطر فقدان یا خسارت و هزینه‌های اضافی بر عهده خریدار است. در این روش نوعی تقسیم مسئولیت بین خریدار و فروشنده اعمال شده‌است.

• CFR: مخفف اصطلاح Cost and Freight

هزینه حمل تا مقصد. (در نسخه های قبلی اینکوترمز این قاعده با عنوان F&C نامیده می شد). در این قاعده:

•  وقتی کالا از روی نرده کشتی عبور می‌کند (بارگیری می‌شود) مسئولیت فروشنده خاتمه می یابد.
• عقد قرارداد حمل، بیمه و بازرسی و هزینه های آن به عهده فروشنده ‌است.
• CPT: مخفف اصطلاح Carriage Paid To

تحویل با پرداخت کرایه حمل تا مقصد با شمول حمل مرکب، گرچه این قاعده بیشتر برای قراردادهای حمل زمینی یا هوایی استفاده می‌شود و در آن:

•  ریسک و مسئولیت فروشنده زمانی که کالا را تحویل اولین حمل کننده می‌دهد خاتمه می یابد.
• عقد قرارداد حمل و هزینه آن به عهده فروشنده ‌است.
• CIF: مخفف اصطلاح Cost, Insurance and Freight

در این قاعده:

• عقد قرارداد و هزینه  حمل و بیمه کالا تا مقصد به عهده فروشنده است
• مسئولیت فروشنده وقتی کالا از روی نرده کشتی عبور کردخاتمه میابد.

• CIP: مخفف اصطلاح Carriage and Insurance Paid to

تحویل با پرداخت کرایه حمل و بیمه تا مقصد با شمول حمل مرکب.

در این قاعده:

• ریسک و مسئولیت فروشنده زمانی که کالا را تحویل اولین حمل کننده می‌دهد خاتمه میابد.
• عقد قرارداد حمل و بیمه و هزینه های آن به عهده فروشنده ‌است.
• گروه D – تحویل کالا در مقصد:

شامل اصطلاحاتی است که به موجب آن فروشنده مسئول رساندن کالا به نقطه یا محل مورد توافق شده در مقصد است و فروشنده کلیه خطرات و هزینه‌ها را بر عهده می‌گیرد.

• DAF: مخفف اصطلاح Delivered At Frontier

تحویل در مرز (مرز تعیین شده). به طور عمده حمل به وسیله راه‌آهن انجام می‌شود و در این نوع حمل می‌توان سندی سراسری از راه‌آهن گرفت که کلیه عملیات حمل‌ونقل را تا مقصد نهایی در برگیرد و کالا را برای آن دوره زمانی بیمه نماید.

• DES: مخفف اصطلاح Delivered Ex Ship

تحویل در عرشه کشتی (در مقصد). فروشنده کالا را در عرشه کشتی در بندر مقصد تحویل خریدار می‌دهد و اقدامات و هزینه‌های تخلیه جهت ورود به بندر مقصد برعهده خریدار است.

• DEQ: مخفف اصطلاح Delivered Ex Quay

تحویل در اسکله (در مقصد). فروشنده وقتی کالا را از کشتی به اسکله انتقال داد و عوارض انتقال به اسکله مقصد را پرداخت نمود، در بندر مقصد تحویل خریدار می‌دهد.

• DDU: مخفف اصطلاح Delivered Duty Unpaid

تحویل در مقصد بدون پرداخت حقوق و عوارض گمرکی. فروشنده کالا را در کشور مقصد بدون انجام ترخیص کالا برای ورود و پرداخت عوارض تحویل دهد.

• DDP: مخفف اصطلاح Delivered Duty Paid

تحویل در مقصد با پرداخت حقوق و عوارض گمرکی. فروشنده کالا را در کشور مقصد پس از انجام ترخیص کالا و پرداخت عوارض تحویل خریدار می‌دهد.

منابع:

1. آشنایی با مبانی مدیریت توزیع. ISBN 978-964-469-279-6
2. ویکی پدیای انگلیسی
3. International Chamber of Commerce (ICC) incoterm list
4. Incoterms 2010 Selector
5. بررسی تطبیقی اینکوترمزها از 1936 تا 2010 تالیف: مسعود یاسائی – عضو هیئت علمی دانشگاه مدیریت و گمرک و بازرگانی

گردآوری: لیلا بوئینی