تاثیر درزه ها در افزایش راندمان استخراج سنگ های ساختمانی
عوام مهمی که در تعیین روش استخراج سنگ های ساختمانی مؤثر هستند عبارتند از: قیمت بلوک، دسترسی به ماشین آلات، دسترسی به نیروی متخصص، ترکیب روش ها، امکان استفاده از ضایعات، تعداد پله ها، طول کارگاه، امکان تاًمین آب کافی، امکان تأمین نیروی برق، میزان تولید، خصوصیات کانسار و نوع سنگ ساختمانی، نوع کارگاه استخراج، شکل و فرم کانسار، نوع ماده ی معدنی، ترکیب ساختاری و شیمیایی آن، میزان ذخیره، ضخامت باطله، مقدار روباره ی محدوده ی سنگی، نوع و محل مصرف سنگ.
اهمیت مطالعه ی درزه ها
درزه ها عبارتند از شکستگی هایی که غالباً در سنگ مشاهده می شوند. مهم ترین مشخصه ی درزه ها این است که در این نوع شکستگی ها، حرکت نسبی به موازات صفحه ی شکستگی وجود ندارد و در صورتی که در این سطح حرکتی وجود داشته باشد، شکستگی حاصل را گسل می نامند. بایستی توجه داشت که در بسیاری موارد ممکن است سنگ هایی موجود در دو طرف سطح شکستگی در امتداد عمود بر این سطح حرکت کنند و بعضی موارد ممکن است این حرکت به چندین سانتیمتر برسد. ابعاد درزه ها از چند سانتیمتر تا چند صد متر تغییر میکند؛ سطح درزه در بسیاری موارد یک سطح صاف است اما ممکن است در بعضی حالات، یک سطح غیرصاف باشد. براثر هوازدگی، ممکن است درزه گسترش یافته و به سطح رسیده و به صورت یک درزه ی باز درآید.
بررسی درزه ها و دسته درزه ها در روند استخراج سنگ های ساختمانی اهمیت بسیار بالایی دارد. چنانچه سینه کارهای یک معدن بدون توجه به امتداد غالب درزه ها طراحی شوند، ممکن است میزان راندمان کوپ دهی معدن افت شدیدی داشته باشد. وجود دسته درزه ها در همان حال که می تواند باعث بهبود عملیات استخراجی شود و هزینه ی های برش با سیم برش الماسه را کاهش دهد، عدم توجه به آن ها نیز ممکن است باعث افزایش میزان باطله های معدنی شود.
مشخصات درزه ها
سطح درزه ها در بسیاری از موارد یک سطح تقریبا صاف است و در حالت کلی آن را به صورت یک صفحه در نظر می گیرند. لذا برای مشخص کردن آن کافی است که شیب و امتداد صفحه ی درزه را مشخص نمود. بنابراین مهمترین مشخصات درزه ها عبارتند از:
- جهتداری درزه: شامل شیب و امتداد یا شیب و راستای شیب درزه
- فاصله داری: فاصله ی عمودی بین دو سطح یک درزه
- زبری سطح درزه: برای کنترل اصطکاک بین سطوح
- بازشدگی درزه: فاصله عمودی بین دو سطح ناپیوسته ی یک درزه
- هوازدگی درزه ها: تاثیر فرایندهای فرسایش بر سطوح درزه
- پرشدگی: وجود یا عدم وجود مواد بِرشی و یا پوشاندن سطوح با مواد پرکننده
- تعداد درزه ها
- چگالی درزه: تعداد درزه در واحد حجم توده ی سنگی که با فاصاله داری درزه نسبت عکس دارد
مدلسازی توده سنگ و شناسایی بلوک ها و مشخصات هندسی آنها، مهمترین مرحله در آنالیز پایداری و رفتاری توده سنگ است؛ ابتدا خصوصیات هندسی ناپیوستگی ها به روش های مختلفی مانند خط برداشت و نظایر آن جمع آوری می شوند و مشخصات آماری هر دسته درزه منطقه مشخص می شود تا بتوان شبکه ناپیوستگی را مدلسازی کرد. برای شناسایی بلوک های حاصل از برخورد دسته درزه ها، می توان از نرم افزار 3decاستفاده کرد. با استفاده از این نرم افزار مدل بلوکی سه بعدی معدن تهیه می شود و سپس خصوصیات هندسی برداشت شده از ناپیوستگی های منطقه وارد نرم افزار Dips شده و اطلاعات هندسی به دست آمده از تحلیل نر افزار Dips و همچنین اطلاعات به دست آمده از برش حاصل از سیم برش الماسه وارد مدل بلوکی معدن می شود و درنهایت با شبیه سازی چرخش آزیموت درزه های مختلف، بهترین راستای استخراج سنگ ساختمانی، که منجر به بیشترین کوپدهی و کمترین باطله می شود به دست می آید.
منبع:
صالح آبادی، هادی، 1398. تعیین جهت بهینه استخراج به منظور بیشینه سازی کوپدهی در معادن سنگ ساختمانی (مطالعه موردی: معدن تراورتن کپیول). دانشگاه صنعتی شاهرود.
تهیه شده در واحد تولید محتوای شرکت روشان روز
